Nakon lansiranja 2021. godine, svemirski teleskop James Webb pružio je obilje podataka o ranom svemiru, ali i o poznatim egzoplanetima — planetima izvan našeg Sunčevog sustava. Sada je Webb po prvi put otkrio egzoplanet koji dosad nije bio poznat.
Webb je direktno snimio mladi plinski div veličine Saturna, drugog najvećeg planeta u našem Sunčevom sustavu, koji orbitira oko zvijezde manjeg od Sunca, udaljene oko 110 svjetlosnih godina u zviježđu Antlia. Svjetlosna godina je udaljenost koju svjetlost prijeđe u jednoj godini, odnosno 9,5 bilijuna kilometara.
Većina od oko 5.900 dosad otkrivenih egzoplaneta pronađena je indirektnim metodama, poput tranzitne metode, gdje se promatra blago zatamnjenje zvijezde pri prolasku planeta ispred nje. Manje od 2% egzoplaneta snimljeno je direktno, kao što je slučaj s novim planetom koji je otkrio Webb.
Iako je ovaj planet velik u usporedbi sa Zemljom, riječ je o najmanjem planetu otkrivenom direktnim snimanjem — deset puta je manje mase od prethodnog rekorda. To pokazuje iznimnu osjetljivost Webbovih instrumenata.
Otkriće je postignuto uz pomoć francuskog koronografa, uređaja koji blokira sjaj zvijezde, ugrađenog u Webbov Mid-Infrared Instrument (MIRI).
Astronomkinja Anne-Marie Lagrange iz francuskog CNRS-a, vodeća autorica studije objavljene u časopisu Nature, izjavila je da Webb otvara ''novo poglavlje u proučavanju egzoplaneta po pitanju mase i udaljenosti planeta od zvijezde'' te da je to važno za razumijevanje raznolikosti egzoplanetarnih sustava i njihovog nastanka i razvoja.
Novi planet orbitira oko zvijezde TWA 7 na udaljenosti koja je 52 puta veća od udaljenosti Zemlje od Sunca. Za usporedbu, najudaljeniji planet našeg Sunčevog sustava, Neptun, udaljen je oko 30 puta više od Sunca nego Zemlja.
Tranzitna metoda pogodnija je za otkrivanje planeta blizu njihove zvijezde, dok direktno snimanje, kao u ovom slučaju, omogućuje detekciju i proučavanje planeta na znatno većim udaljenostima.
Planet i njegova zvijezda su vrlo mladi — stari su oko 6 milijuna godina, što je zanemarivo u odnosu na starost Sunca i našeg Sunčevog sustava od 4,5 milijardi godina.
Zbog povoljnog kuta promatranja, istraživači su mogli razaznati strukturu preostalog diska oko zvijezde, koji se sastoji od dva široka prstena i jednog uskog prstena u kojem se nalazi planet.
Trenutačno nije poznat sastav atmosfere planeta, no buduća Webbova opažanja trebala bi to razjasniti. Nije poznato ni nastavlja li planet još uvijek rasti prikupljanjem materijala iz okolnog prostora.
Unatoč ovim otkrićima, Webb još uvijek nije sposoban direktno snimiti Zemlji slične planete koji bi mogli biti kandidati za pronalazak života. Anne-Marie Lagrange izrazila je nadu da će budući projekti direktnog snimanja takvih planeta i traženja znakova života postati stvarnost, prenosi Reuters.
